Βάλε, βγάλε απο το βάζο και παίξε! Άσκηση Δυσλεξίας & Ουσιαστικά.

- Θα μου πεις ένα αρσενικό ουσιαστικό;
- Εεεε...

- Η λέξη καρέκλα είναι αρσενικό, θηλυκό ή ουδέτερο;
- Αχ αυτά τα μπερδεύω πολύ. Προσπαθώ και με τον πατέρα μου αλλά πάλι δεν τα θυμάμαι.

- Τι είναι τα γένη των ουσιαστικών ξέρεις;
- Πληθυντικός και Ενικός; Δεν ξέρω, δεν θυμάμαι!

-Τι άρθρο παίρνει η λέξη "σχολείο" μπροστά;
- Εεεε δεν ξέρω.
- Παίρνει /ο/ /η/ ή  /το/;
-Ααααα /το/, τώρα κατάλαβα!

Αυτές είναι απο τις πιο συνηθισμένες απαντήσεις στις εισαγωγικές συνεδρίες παρέμβασης με παιδιά που αντιμετωπίζουν Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες. Αξιολογώντας την γνώση και την αυτοματοποίηση που έχουν αποκτήσει στο να ξεχωρίζουν τα γένη των λέξεων αποκαλύπτεται η επιφανειακή γνώση της γλώσσας που έχει το παιδί. Αυτό άλλωστε αποτελεί και το βασικό λόγο της ανώριμης σύνταξης του γραπτού λόγου και την παρεξήγηση των άμεσων ή έμμεσων νοημάτων αυτού που διαβάζει.

Για να ταυτίσει ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες την ορολογία πχ. αρσενικό με τις σωστές λέξεις και να μπορεί να τις αναγνωρίζει και να τις χειρίζεται με ευχέρεια γίνονται πολλές και διαφορετικές ασκήσεις. Χρησιμοποιούμε ποικιλία υλικών όπως: καρτέλες, φωτογραφίες, εικόνες, επιτραπέζια παιχνίδια. Αυτή η άσκηση, η οποία θεωρείται απλή στη σύλληψη της και εισαγωγική για τα γένη των ουσιαστικών έχει χρειαστεί να εφαρμοστεί σε παιδιά σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού. 

Υλικά: τρία βαζάκια (ένα για κάθε γένος), χαρτάκια post it, Α4 χαρτιά

Άσκηση: Στα χαρτιά Α4 γράφουμε πολλές λέξεις και απο τα τρία γένη και τα κόβουμε. Στα χαρτιά post it γράφουμε τα τρία άρθρα και τα κολλάμε στα βάζα. Τοποθετούμε τα τρία βάζα και τις λέξεις μπροστά στο παιδί. Εξηγούμε πως κάθε βάζο ανήκει σε ένα γένος και ότι θα βάλουμε τις αντίστοιχες λέξεις σε αυτά. 

1ο βήμα: βάζουμε τις λέξεις μέσα

Του ζητάμε κάθε λέξη που θα πιάνει να σκέφτεται πιο άρθρο παίρνει μπροστά, να λέει το γένος και να το τοποθετεί στο σωστό βάζο. Ακριβώς όπως στη φωτογραφία.

Βασικό Tip: Σε αυτή τη φάση γίνονται πολλές συμπληρωματικές ασκήσεις όπως: επιλέγουμε κάποιες λέξεις απο κάθε βάζο και το παιδί τις κλίνει, τις βάζει μέσα σε προτάσεις σε διάφορες πτώσεις, φτιάχνει τον Ενικό και Πληθυντικό αριθμό. 

2ο βήμα: φτιάχνουμε αστείες προτάσεις

Για να συνδυάσουμε και την παραγωγή του γραπτού λόγου επιλέγει το παιδί τυχαίες λέξεις απο τα βάζα και φτιάχνει προτάσεις. Οι λέξεις είναι τόσο τυχαίες που μπορούν να προκύψουν αστείες και "παράλογες" προτάσεις. 

Με τις παραπάνω λέξεις οι προτάσεις που έφτιαξε ένα αγόρι Δ΄Δημοτικού με Εξελικτική Γλωσσική Διαταραχή είναι:

"Η κοπέλα έδεσε ένα κόμπο απο πούπουλα στα μαλλιά της."
"Αυτόν το μήνα η κότα σκέφτηκε να ανοίξει ένα δικό της μαγαζί"

3ο βήμα: γράφει τις προτάσεις 

Έπειτα ζητάμε απο το παιδί κάποιες απο τις προτάσεις να τις γράψει στο Φύλλο Βελτίωσης Γραφής ώστε να εξασκηθεί και στη φωνημική του επίγνωση.

Απευθύνεται: Σε παιδιά με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες αλλά και σε όλα τα παιδιά που εισάγονται στην εκμάθηση των ουσιαστικών και τα γένη τους. Μπορεί να γίνει απο ειδικούς θεραπευτές και εκπαιδευτικούς. Οι γονείς μπορούν να "παίξουν" με τα πρώτα δυο βήματα.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολίων/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter