Η λέξη που αλλάζει! Άσκηση Φωνημικής & Οπτικής διάκρισης στη Δυσλεξία

"Οι δυσλεξικοί δυσκολεύονται στη βαθιά γνώση της γλώσσας" μου είχε πει μια από τις δασκάλες μου στην εξειδίκευση μου σε παιδιά με δυσλεξία!

Αυτή η τόσο απλή φράση κρύβει ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια με το οποίο έρχονται αντιμέτωπα τα άτομα με δυσλεξία. Η γλώσσα είναι ένα σύστημα με συνεκτική δομή. Μια βασική αρχή που το διέπει είναι η "ετυμολογία" των λέξεων. Αυτή η δεξιότητα στην αναγνώριση της ρίζας των λέξεων είναι που μας βοηθάει να γράφουμε ορθογραφημένα λέξεις τις οποίες δεν έχουμε ξαναδεί ή ξανακούσει ποτέ! Αναγνωρίζουμε κομμάτια (μορφήματα) λέξεων και έτσι δομούμε στο Οπτικό μας λεξικό τις οικογένειες λέξεων. 

Μια μόνιμη ερώτηση που κάνω στα παιδιά με δυσλεξία κατά τις συνεδρίες μου όταν με ρωτάνε πως γράφεται μια λέξη, είναι αν μπορούν να θυμηθούν πως γράφεται άλλη λέξη στην ίδια οικογένεια πχ. για τη λέξη /μήνυμα/ ρωτάω αν θυμούνται πως γράφεται η λέξη /μήνυση/, /μηνύω/ μέχρι να βρούμε μια λέξη που θυμούνται. Πολλές φορές με αυτόν τον τρόπο δεν χρειάζεται καν να πω πως γράφεται η λέξη αλλά το βρίσκουν μόνα τους!

Κατεβάστε & Εκτυπώστε την άσκηση εδώ!

Η άσκηση: "Η λέξη που αλλάζει!" ενισχύει ακριβώς αυτή την δεξιότητα στις Οικογένειες των λέξεων ενώ παράλληλα εξασκεί την Οπτική & Φωνημική διάκριση. 

Υλικά: πλαστικά γράμματα

Αρχικά εκτυπώνουμε τον πίνακα με τις λέξεις. Κόβουμε το κάθε κομμάτι από τον πίνακα που έχει την κεντρική και τις παράγωγες λέξεις μαζί.

Κόβουμε οριζόντια το κάθε κομμάτι!

Αφού τα κόψουμε, διπλώνουμε κάθε κομμάτι ώστε να φαίνεται μόνο η κεντρική λέξη. Ζητάμε από το παιδί να μας πει προφορικά λέξεις τις ίδιας οικογένειας. Βοηθάμε με παραδείγματα.

Μετά ανοίγουμε το χαρτί και αποκαλύπτουμε τρεις λέξεις της ίδιας οικογένειας. 
Διαπιστώνουμε αν "έπεσε μέσα"!








Στη συνέχεια με πλαστικά γράμματα το παιδί φτιάχνει την κεντρική λέξη. 

Φτιάχνει την κεντρική λέξη!

Συνεχίζει με το να "χτίζει" τις αλλαγές στη μορφολογία των λέξεων που βρίσκονται στην ίδια οικογένεια. Ξεκινήστε με την παρατήρηση: "Για να δούμε πως μπορεί να αλλάξει η λέξη /σπίτι/"!

Χτίζει τις οικογένειες των λέξεων!

✪ Παράδειγμα εφαρμογής!

Κόψαμε, κολλήσαμε & γράψαμε και δικές μας λέξεις!

Εδώ σε αυτή την εφαρμογή εντοπίσαμε και χρωματίσαμε σε κάθε οικογένεια το μέρος των λέξεων που "μένει ίδιο"!

Το μέρος των λέξεων που μένει ίδιο!

Κατεβάστε & Εκτυπώστε την άσκηση εδώ!

❝Παρατηρήστε ότι στα πλαστικά γράμματα είναι διαφορετικού χρώματος τα σύμφωνα & φωνήεντα. Αυτό βοηθάει ακόμα περισσότερο στη Φωνημική επίγνωση!❞

Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ  

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Το μικρό σχεδιάγραμμα για μια μεγάλη ιστορία! 7 βήματα για να γραφτεί μια ιστορία

1. 

❝Δεν έχω καμία ιδέα όταν πάω να γράψω έκθεση στο σχολείο❞, μου λέει ο Π που πάει στην Ε' Δημοτικού και έχει ειδικές μαθησιακές δυσκολίες!

Η βασική δυσκολία με την οποία έρχονται αντιμέτωπα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, όπως είναι η Δυσλεξία, είναι η παραγωγή αυθόρμητου γραπτού λόγου. Οι δυσκολίες εμφανίζονται ήδη από το επίπεδο της πρότασης και παρουσιάζονται ακόμα πιο δυναμικά όταν χρειάζεται να αναπτύξουν παράγραφο ή κείμενο.

Οι δυσλεξικοί μαθητές είναι πάρα πολύ σημαντικό να εξασκηθούν σε ασκήσεις που δομούν το γραπτό τους λόγο. Δεν θα υποδείξουμε Τι να γράψουν αλλά Πως να γράψουν! Εδώ θα δείξουμε πως μπορεί μέσα από 7 βήματα το παιδί με δυσλεξία να ξεκινήσει, να συνεχίσει και να ολοκληρώσει μια ιστορία. Το σχεδιάγραμμα αυτό είναι χρήσιμο είτε στην πρωτογενή ανάπτυξη ενός θέματος πχ. Γράψε για ένα αστείο περιστατικό αλλά ακόμα και σε γραπτές περιλήψεις που χρειάζεται να εκθέσει τα γεγονότα συνοπτικά.

Κατέβασε & Εκτύπωσε το poster με τα 7 βήματα εδώ!

Τα 7 βήματα που χρειάζονται για να γράψει μια ιστορία:

• Ένας χαρακτήρας. Πρέπει να βρει τον πρωταγωνιστή της ιστορίας ο οποίος θα είναι το πρόσωπο που εξελίσσει και τα γεγονότα. Βοηθήστε το να ανασύρει ήρωες από βιβλία που έχει διαβάσει, ταινίες που έχει δει, ιστορίες που έχει ακούσει, συμβάντα στη σχολική του ζωή κτλ.

• Βρίσκεται σε μια κατάσταση. Περιγράφει απλά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες βρίσκεται ο ήρωας πχ. μαθητής σε σχολείο, αθλητής κτλ.

• Αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα. Τι συμβαίνει; Ποιο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το πρόσωπο της ιστορίας; 

• Προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα. Πως αντιδρά στο πρόβλημα; Τι προσπαθεί να κάνει αρχικά για να το λύσει; 

• Δεν τα καταφέρνει. Αυτό που αποφάσισε να κάνει δεν πετυχαίνει και τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Περιγράφει πως χειροτέρεψαν τα πράγματα.

• Κάνει μια τελευταία προσπάθεια. Προσπαθεί πάλι με άλλο τρόπο και είτε τα καταφέρνει είτε όχι.

• Οι συνέπειες δεν είναι αυτές που περίμενε. Εδώ μέσα από το στοιχείο της έκπληξης πρέπει να αναπτυχθούν οι συνέπειες, ποια είναι τα αποτελέσματα των προηγούμενων πράξεων. Έμαθε ο ήρωας ή όχι; 

Κατέβασε & Εκτύπωσε το poster με τα 7 βήματα εδώ!

Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ  

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Κάνε την εικόνα, λέξη! Η δεξιότητα της Οπτικής διάκρισης στη δυσλεξία

Η δεξιότητα της Οπτικής διαφοροποίησης εμφανίζεται μειωμένη σε παιδιά με δυσλεξία!

Οι ασκήσεις που εκπαιδεύουν τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες να διακρίνουν τις διαφοροποιήσεις σε επίπεδο λέξης συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση του μηχανισμού της ανάγνωσης. Καθώς το δυσλεξικό παιδί βελτιώνεται στη Φωνημική επίγνωση και Οπτική διάκριση των λέξεων δηλ. στην ικανότητα να αντιστοιχίσει τη φωνημική ταυτότητα της λέξης /δάσκαλος/ με τη σωστή της γραφημική αναπαράσταση πχ. /δάσκαλος/ αντί για 
/δάκσαλος/ μειώνονται κατά πολύ τα αναγνωστικά λάθη, τα κομπιάσματα και οι συλλαβισμοί.

Η εκτυπώσιμη άσκηση: "Βάλε το ποτήρι στη θέση του"! είναι άλλη μια άσκηση Οπτικής διάκρισης που συνδυάζει και την Κιναίσθηση στην εφαρμογή της!

Απλή αλλά πολύ δημιουργική και αποτελεσματική στην εφαρμογή της είναι η άσκηση: "Κάνε την εικόνα, λέξη"! Βασίζεται στο να μπορέσει το παιδί με δυσλεξία να αντιστοιχίσει την εικόνα μέσα σε μια πρόταση με τη σωστή λέξη!

Υλικά: χαρτάκια, μαρκαδόρος, εικόνες ή αντικείμενα

Άσκηση: Ξεκινάμε δημιουργώντας προτάσεις, γράφοντας τις λέξεις σε χαρτάκια. Μια λέξη από τη πρόταση επιλέγουμε να την δείξουμε μόνο σε εικόνα. Αυτή είναι που θα αντικαταστήσει το παιδί με τη σωστή λέξη αργότερα.

Φτιάχνουμε τη πρόταση & αντικαθιστούμε με εικόνα!

 ▸Έπειτα γράφουμε σε χαρτάκια άλλου χρώματος 6 παραλλαγές της λέξης που δείχνει η εικόνα, όπου 5 είναι λάθος και 1 είναι η σωστή! Εδώ συμπεριλαμβάνουμε διάφορα φωνημικά λάθη πχ. αφαίρεση/πρόσθεση/αντικατάσταση/αντιμετάθεση γράμματος.

Γράφουμε τις 6 παραλλαγές της λέξης με 1 σωστή!

▸Τοποθετούμε την άσκηση μπροστά στο παιδί και εξηγούμε τι πρέπει να κάνει. Το παιδί διαβάζει ολόκληρη την πρόταση και καταλαβαίνει ποια λέξη ζητάμε.

Η άσκηση είναι πλέον μπροστά στο παιδί!

▸Ο σκοπός είναι το παιδί να επιλέξει τη σωστή γραφημική αναπαράσταση της λέξης. Εδώ πρέπει να αναζητήσει και να αντικαταστήσει τη λέξη /δάσκαλος/. Το παιδί διαβάζει, επιλέγει και αντικαθιστά!

Αντικαθιστά την εικόνα με τη σωστή λέξη!

❝Φτιάξτε πολλές προτάσεις με αυτον τον τρόπο και το παιδί με δυσλεξία θα εξασκηθεί στην Οπτική διάκριση παίζοντας!❞

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ 

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές! Kάνετε κλικ στην εικόνα για να πάρετε πληροφορίες για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς! Αν μένετε εκτός Αθήνας κάνετε κλίκ στην εικόνα για να πάρετε πληροφορίες για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & instagram

5 τακτικές για καλύτερη κατανόηση κειμένων σε παιδιά με δυσλεξία

Η κατανόηση και η ικανότητα απομνημόνευσης γλωσσικών πληροφοριών σε παιδιά με Δυσλεξία είναι μια δύσκολη υπόθεση!

Όταν ένα παιδί με δυσλεξία έχει μπροστά του ένα κείμενο, συνήθως βιώνει αισθήματα άγχους και παραίτησης. Ο λόγος είναι απλός και οφείλεται στη μειωμένη του δεξιότητα να κατανοεί εύκολα γλωσσικές πληροφορίες. Είναι σύνηθες το ίδιο νόημα να μπορεί να το ορίσει καλύτερα μέσα από εικόνες από ότι μέσα από ένα πλήθος λεκτικών εννοιών! Για αυτό και πρέπει να του διδάξουμε τρόπους για να μπορεί να χειρίζεται ένα κείμενο αποτελεσματικά. 

Οι τρόποι για να κατακτήσει το δυσλεξικό παιδί την ικανότητα να κατανοεί ένα κείμενο ώστε να συγκρατεί και να ανακαλεί από μνήμης βασικά στοιχεία του, βασίζονται όλοι στην οργάνωση της ανάγνωσης. 

Κατεβάστε & Εκτυπώστε τις 5 τακτικές για καλύτερη κατανόηση εδώ!

5 τακτικές που θα συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση:

• Να χωρίζει την ανάγνωση του σε παραγράφους. Είναι πάντα προτιμότερο το παιδί με δυσλεξία να χωρίζει σε βήματα όποια εργασία έχει να κάνει. Εδώ θα διαβάζει το κείμενο ανά παράγραφο στις οποίες θα κάνει την ίδια επεξεργασία κάθε φορά.

• Να χρωματίζει τις άγνωστες λέξεις. Εντοπίζει τις λέξεις που δεν γνωρίζει και ψάχνει για τη σημασία τους σε λεξικό. Αν πάλι δεν καταλάβει την έννοια κάποιων από αυτές μπορεί να ρωτήσει. Καλό είναι να γίνονται προφορικά παραδείγματα με προτάσεις χρησιμοποιώντας αυτές τις λέξεις.

• Να εντοπίζει τη κεντρική ιδέα κάθε παραγράφου. Εδώ στην αρχή μπορείτε να το βοηθήσετε μέσα από κατάλληλες ερωτήσεις να καταλήξει στην κεντρική ιδέα της παραγράφου. Μόλις το κατακτήσει θα μπορεί να το κάνει μόνο του.

• Να υπογραμμίζει τα παραδείγματα. Αν υπάρχουν παραδείγματα, παραπομπές ή άλλα βοηθητικά στοιχεία (πχ. εικόνες) είναι πολύ βασικό το δυσλεξικό παιδί να μην τα προσπερνάει καθώς οτιδήποτε είναι πιο συγκεκριμένο θα το βοηθήσει σημαντικά στην κατανόηση.

• Να γράφει τη κεντρική ιδέα & λέξεις κλειδιά. Δίπλα από κάθε παράγραφο θα γράψει τη κεντρική ιδέα καθώς και τις λέξεις που αποδίδουν αυτό το νόημα σε χαρτάκια (post it) ώστε να έχει έτσι ένα σχεδιάγραμμα όλου του κειμένου μπροστά του.

Κατεβάστε & Εκτυπώστε τις 5 τακτικές για καλύτερη κατανόηση εδώ!

Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ  

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com
fb & twitter

Προτάσεις & σημεία στίξης! Βελτίωση ανάγνωσης στη Δυσλεξία

Η τηλεγραφική ανάγνωση  χωρίς ροή και χρωματισμό είναι σύνηθες σύμπτωμα σε παιδιά με Δυσλεξία!

Η ανάγνωση είναι μια πράξη αποκωδικοποίησης, γραφημικών συμβόλων και σημείων στίξεως. Με τη χρήση αυτών των συμβόλων πετυχαίνεται η απόδοση των νοημάτων στο γραπτό λόγο και για αυτό είναι σημαντικό κατά την ανάγνωση να γίνεται σωστή "ερμηνεία" αυτών των σημείων. Διαφορετικά έχουμε μια μονότονη ανάγνωση χωρίς χρώμα!

Πως θα μπορέσουμε όμως να κάνουμε ένα παιδί με Δυσλεξία που ήδη δυσκολεύεται στην ανάγνωση λέξεων και προτάσεων να εντάξει τον ανάλογο χρωματισμό στη φωνή του; Αυτό θα γίνει μέσα από ποικιλία ασκήσεων που αναδεικνύουν την σημαντικότητα των σημείων στίξης και επιμένουν στη σωστή χρήση τους όταν διαβάζουμε και γράφουμε.

Η άσκηση: "Προτάσεις & σημεία στίξης"! εμπλέκει πετυχημένα το δυσλεξικό παιδί στη χρήση των σημείων στίξης σε προτάσεις μέσα από την Κιναίσθηση διατηρώντας το ενδιαφέρον του για ώρα!

Κατεβάστε & Εκτυπώστε 

τις προτάσεις για τη χρήση των σημείων στίξης εδώ!

Υλικά: αυτοκόλλητες στρογγυλές ετικέτες, μαρκαδόροι

 Πρώτα γράφουμε με τους χρωματιστούς μαρκαδόρους διάφορα σημεία στίξης πάνω στις ετικέτες.

Μετά εκτυπώνουμε & κόβουμε ή φτιάχνουμε μόνοι μας προτάσεις. Στις προτάσεις έχουμε παραλείψει τα σημεία στίξης. Τοποθετούμε τις προτάσεις πάνω σε μια επιφάνεια ή στο τετράδιο του παιδιού.

Το τελικό βήμα είναι η χρήση των σημείων στίξης από το παιδί. Το παιδί επιλέγει το ανάλογο σύμβολο και το κολλάει στη σωστή θέση στη πρόταση.

Κατεβάστε & Εκτυπώστε 

τις προτάσεις για τη χρήση των σημείων στίξης εδώ!

✺Παράδειγμα εφαρμογής: 

Η Ειδική παιδαγωγός μας δείχνει
πως εφάρμοσε την άσκηση στον μαθητή  της
με Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.

Αφού έχετε κάνει αρκετές προτάσεις με αυτόν τον τρόπο και το παιδί με δυσλεξία έχει ξεκαθαρίσει τον ρόλο που παίζει το κάθε σημείο στίξης στο γραπτό λόγο, θα πρέπει να διαβάσει τις προτάσεις αυτές πρώτα χωρίς το σημείο στίξης και έπειτα με αυτό για να εντάξει το ανάλογο ύφος στην ανάγνωση του.

Tip:

❝Ένας καλός τρόπος είναι να το κάνετε κάποιες φορές εσείς πρώτα ώστε να γίνει σαφής η διαφορά στο άκουσμα τους!❞

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ 

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές! 
• Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς! 

• Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

• Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

email: amitrakaki@gmail.com

fb & instagram