Dyslexia Tip! Γιατί Οπτικό Πρόγραμμα;

 

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες συχνά δυσκολεύονται στην οργάνωση, στην έναρξη εργασιών και στη διαχείριση χρόνου. Η χρήση ενός οπτικού προγράμματος (Visual Activity Schedules - VAS) που απεικονίζει τα βήματα μιας εργασίας  ή της συνολικής ρουτίνας μελέτης (π.χ. διάβασμα, διάλειμμα, επανάληψη) βοηθά το παιδί να:

• γνωρίζει τι να περιμένει,

• μειώσει το άγχος,

• αυξήσει την αυτονομία και την προσήλωση στην εργασία.

 

Τα VAS παρέχουν μη λεκτικές ενδείξεις (εικόνες, σύμβολα, διαγράμματα) που βοηθούν:

• στην κατανόηση οδηγιών χωρίς να απαιτείται ανάγνωση μεγάλης ποσότητας κειμένου,

• στην ολοκλήρωση δραστηριοτήτων με λιγότερα γλωσσικά εμπόδια.

Επίσης: 

• παρουσιάζουν με σαφήνεια τη σειρά των βημάτων,

• επιτρέπουν στο παιδί να ανατρέχει ξανά και ξανά σε αυτά,

• μειώνουν την ανάγκη απομνημόνευσης,

• χρησιμοποιούν σύμβολα, εικόνες, χρώματα και σχήματα για να ενισχύσουν τη μνήμη,

• βοηθούν στην αναγνώριση προτύπων και επαναληπτικών δομών, πράγμα που στηρίζει τη μάθηση.

Η χρήση οπτικών προγραμμάτων δραστηριοτήτων μετατρέπει τη μάθηση από γλωσσική σε οπτική εμπειρία. Για άτομα με δυσλεξία, αυτό σημαίνει λιγότερο άγχος, περισσότερη κατανόηση και ενισχυμένη συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία. 

Η χρήση οπτικών προγραμμάτων δραστηριοτήτων (Visual Activity Schedules – VAS) έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη στήριξη της αυτονομίας και της οργάνωσης σε άτομα με μαθησιακές δυσκολίες, κυρίως στον αυτισμό (Knight, Sartini, & Spriggs, 2015).

Αν και η ερευνητική τεκμηρίωση για τη χρήση των VAS σε παιδιά με δυσλεξία είναι περιορισμένη, ενδείξεις από συναφείς μελέτες υποδεικνύουν ότι οι οπτικο-βασισμένες παρεμβάσεις μπορούν να βελτιώσουν δεξιότητες όπως η ανάγνωση, η συγκέντρωση και η εκτέλεση καθηκόντων.

Συγκεκριμένα, η μελέτη των Köse και Yılmaz (2024) έδειξε ότι ένα πρόγραμμα εργοθεραπείας βασισμένο στην οπτική αντίληψη βελτίωσε σημαντικά τις δεξιότητες ανάγνωσης και τις κινητικές επιδόσεις παιδιών με αναπτυξιακή δυσλεξία.

Επομένως, η ενσωμάτωση οπτικών εργαλείων όπως τα VAS στην εκπαιδευτική πρακτική μπορεί να προσφέρει μια δομημένη, μη λεκτική στήριξη που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των δυσλεξικών μαθητών, αξιοποιώντας τα συχνά ισχυρά οπτικοχωρικά τους προφίλ.

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές:
• Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς:

• Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

• Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

email: amitrakaki@gmail.com

fb & instagram

Ορθογραφία στη Δυσλεξία! Καταλήξεις -οι και -ει με κίνηση και αφή!

Η χρήση μαγνητικών γραμμάτων, αξιοποιεί την ενεργή εμπλοκή της αφής και της κίνησης στη διαδικασία εκμάθησης της ορθογραφίας!

Η σύνδεση μεταξύ Δυσλεξίας και ορθογραφικών λαθών είναι πολυπαραγοντική και σχετίζεται τόσο με φωνολογικές ελλείψεις όσο και με αδυναμίες στην οπτική αναγνώριση λέξεων και στην αποθήκευση ορθογραφικών προτύπων (orthographic representations) στη μακρόχρονη μνήμη.

Η πρόσβαση στις ορθογραφικές αναπαραστάσεις καθίσταται αναξιόπιστη και τα άτομα με Δυσλεξία τείνουν να βασίζονται υπερβολικά στη φωνητική γραφή.

Ένας κρίσιμος μηχανισμός που υποστηρίζει την ορθογραφική επάρκεια είναι η αυτοματοποίηση των ορθογραφικών προτύπων, δηλαδή η ικανότητα του ατόμου να ανακαλεί και να εφαρμόζει γρήγορα και χωρίς συνειδητή προσπάθεια τους κανόνες και τις μορφές γραφής των λέξεων. Στα άτομα με δυσλεξία, η διαδικασία αυτή παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες. 

Η μη αυτοματοποιημένη πρόσβαση στις ορθογραφικές αναπαραστάσεις συνεπάγεται ότι το άτομο πρέπει κάθε φορά να καταβάλλει αυξημένη γνωστική προσπάθεια για να γράψει μια λέξη, ακόμα και αν αυτή είναι υψηλής συχνότητας ή έχει διδαχθεί επανειλημμένα.

Στο πλαίσιο αυτό, η κιναισθητική διδασκαλία της ορθογραφίας συμβάλλει στην ενίσχυση της μνημονικής συγκράτησης και αυτοματοποίησης των λέξεων. Η ταυτόχρονη εμπλοκή φωνής, αφής και κίνησης διευκολύνει την ενεργοποίηση εναλλακτικών εγκεφαλικών οδών.

Έτσι, άλλη μία άσκηση αυτής της προσέγγισης είναι και αυτή η απλή δραστηριότητα για τις φωνητικά ίδιες καταλήξεις: -οι και -ει

Υλικά: κάρτες, μαγνητικά γράμματα /ο ι ε/

Στις κάρτες γράφουμε λέξεις χωρίς τις καταλήξεις: -οι -ει. 

Δίνουμε 3 μαγνητικά γράμματα: /ε ι ο/ και ζητάμε από το παιδί να σχηματίσει τη σωστή κατάληξη για κάθε λέξη. Μπορεί να διαβάσει φωναχτά την κάθε λέξη ή να συμπληρώσει την κατάληξη μέσω εσωτερικής ανάγνωσης. 

Το υλικό προέρχεται από τον γονέα που βρισκόμαστε σε σχέση 
 εξ αποστάσεως εποπτεία σε γονείς

Ασκήσεις που μπορούμε να ακολουθήσουμε, μετά από την κιναισθητική άσκηση, για τις καταλήξεις: -οι και -ει

• Συμπλήρωση των καταλήξεων σε προτάσεις.
  
• Διόρθωση ορθογραφικών λαθών στις καταλήξεις, σε προτάσεις.
  
• Συμπλήρωση των καταλήξεων σε κείμενο. 
• Διόρθωση ορθογραφικών λαθών στις καταλήξεις, σε κείμενο.

Εάν σας ενδιαφέρουν κιναισθητικοί τρόποι εξάσκησης της ορθογραφίας:

Ορθογραφία στη Δυσλεξία! Όταν μπερδεύουμε τις καταλήξεις σε -ης και -εις! Νο1

Ορθογραφία στη Δυσλεξία! Όταν μπερδεύουμε τις καταλήξεις σε -ης και -εις! Νο2

Αναφορά σε σχετικές πηγές: 

Birsh, J. R. (Ed.). (2011). Multisensory Teaching of Basic Language Skills (3rd ed.). Baltimore: Paul H. Brookes Publishing.

Nicolson, R. I., & Fawcett, A. J. (2007). Procedural learning difficulties: Reuniting the developmental disorders? Trends in Neurosciences, 30(4), 135–141.

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές:
• Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς:

• Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

• Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

email: amitrakaki@gmail.com

fb & instagram

 

Το Dyslexia ρητό της ημέρας!

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές:
• Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς:

• Κλικ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

• Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

email: amitrakaki@gmail.com

fb & instagram 

Γνωρίζεις ότι;

Τι σημαίνει "νευρωνικός συγχρονισμός";

Είναι η ικανότητα των νευρώνων στον εγκέφαλο να συγχρονίζονται χρονικά με ρυθμικά ερεθίσματα από το περιβάλλον – όπως ο ρυθμός της μουσικής ή οι ήχοι της ομιλίας.

Με απλά λόγια:

🕒 Όταν ο εγκέφαλός μας «πιάνει τον ρυθμό» ενός εξωτερικού ήχου και προσαρμόζει τη νευρωνική του δραστηριότητα στον ίδιο ρυθμό.

Παράδειγμα:

Όταν ακούς μουσική ή κάποιον να μιλά, ο εγκέφαλός σου συγχρονίζεται με τις τονικές αλλαγές, τις παύσεις, και τον ρυθμό των ήχων. Αυτό βοηθά να "σπας" τη ροή της πληροφορίας και να καταλαβαίνεις λέξεις, συλλαβές και νόημα.

Σχέση με τη δυσλεξία:

Άτομα με δυσλεξία συχνά έχουν μειωμένο νευρωνικό συγχρονισμό, ειδικά σε σχέση με τους ρυθμούς της γλώσσας. Αυτό δυσκολεύει την φωνολογική επεξεργασία – δηλαδή την ικανότητα να αναγνωρίζουν και να χειρίζονται ήχους μέσα στις λέξεις (π.χ. συλλαβές, φωνήεντα, σύμφωνα).

Και πού βοηθά η μουσική;

Η μουσική έχει προβλέψιμο ρυθμό και σταθερή χρονική δομή. Με την εξάσκηση, ο εγκέφαλος "γυμνάζεται" στον συγχρονισμό με ρυθμικά ερεθίσματα – κάτι που φαίνεται να βελτιώνει και τις γλωσσικές δεξιότητες.

Βασικές επιστημονικές πηγές:

1. Goswami, U. (2011).
   A temporal sampling framework for developmental dyslexia.
   Trends in Cognitive Sciences, 15(1), 3–10.
   
   

2. Tierney, A., & Kraus, N. (2013).
   The ability to tap to a beat relates to cognitive and linguistic skills.
   Brain and Language, 124(3), 225–231.
   
   

3. Doelling, K. B., & Poeppel, D. (2015).
   Cortical entrainment to music and speech.
   Trends in Cognitive Sciences, 19(11), 711–719.
   
   

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές:
• Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς:

• Κλικ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

• Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

email: amitrakaki@gmail.com

fb & instagram 

Ο τόνος δεν είναι λεπτομέρεια! Εναλλακτική άσκηση για την εξάσκηση στον τονισμό στη Δυσλεξία!

Οι δυσκολίες που εμφανίζονται στη Δυσλεξία επηρεάζουν άμεσα και την ικανότητα του σωστού τονισμού!

Ένα από τα πιο συχνά φαινόμενα που παρατηρούνται σε δυσλεκτικούς μαθητές είναι οι παρατονισμοί, η τοποθέτηση δηλαδή του τόνου σε λάθος συλλαβή ή και η πλήρης απουσία του τόνου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει, όχι μόνο σε ορθογραφικά λάθη, αλλά και σε παρερμηνείες κατά την ανάγνωση και γραφή.

Οι παρατονισμοί δεν είναι απλώς τυχαία λάθη, συχνά αντανακλούν τη δυσκολία του μαθητή να συσχετίσει τον προφορικό λόγο με τη γραπτή του αναπαράσταση. 

Απαιτούνται στοχευμένες διδακτικές παρεμβάσεις που ενισχύουν τη φωνολογική επίγνωση και τη συστηματική εξάσκηση στον τονισμό, μέσω δραστηριοτήτων πολυαισθητηριακής προσέγγισης και εξατομικευμένης υποστήριξης.

Για αυτό το σκοπό έχουμε χρησιμοποιήσει Lego κάνοντας τον τονισμό περισσότερο κινητικό, αλλά έχουμε δείξει και οπτικοποιημένα την τονισμένη συλλαβή όταν την ανεβάσαμε σε σκαλοπάτι ή όταν την έπαιρνε το μπαλόνι.

Αν και μοιάζει με μια απλή γραμματική λεπτομέρεια, η χρήση του επηρεάζει και τη μορφολογία και τη σημασιολογία των λέξεων, για αυτό και παίζει καθοριστικό ρόλο στην ορθή γραφή και κατανόηση της ελληνικής γλώσσας. 

Το παιδί με Δυσλεξία δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τις λεπτές φωνολογικές διαφορές που δηλώνει ο τόνος.

Σε αυτή την άσκηση θέλουμε να συνδυάσουμε την Οπτική διάκριση με τη Φωνολογική διαφορά που συμβαίνει στους παρατονισμούς.

Υλικά: κάρτες, μαύρος-κόκκινος μαρκαδόρος, μανταλάκι

Γράφουμε σε κάθε κάρτα μία λέξη τρεις φορές. 

Τοποθετούμε τον τόνο λάθος δύο φορές και μία φορά σωστά. Χρησιμοποιούμε ένα έντονο χρώμα για τον τόνο πχ. κόκκινο. Το παιδί βλέπει την κάθε λέξη και επιλέγει τη σωστή βάζοντας το μανταλάκι.

Ανάλογα με το επίπεδο των δυσκολιών η άσκηση μπορεί να εφαρμοστεί με φωναχτή ή με εσωτερική ανάγνωση των λέξεων.

Μπορείτε να δείτε την άσκηση σε video εδώ:

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές:
• Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς:

• Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

• Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

email: amitrakaki@gmail.com

fb & instagram

Το Dyslexia ρητό της ημέρας!

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές:
• Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς:

• Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

• Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

email: amitrakaki@gmail.com

fb & instagram

Το Παζλ της ιστορίας! 3 ιστορίες φτιαγμένες σε παζλ για την Εργαζόμενη μνήμη! [εκτυπώσιμο]

 Η αόρατη νοητική λειτουργία που βρίσκεται διαρκώς σε εγρήγορση ονομάζεται 
Εργαζόμενη Μνήμη.

Αυτή η δυναμική και ευέλικτη μορφή μνήμης δεν είναι απλός ένας πρόσκαιρος χώρος αποθήκευσης δεδομένων, αλλά ένα ενεργό σύστημα επεξεργασίας που μας επιτρέπει να συγκρατούμε πληροφορίες για σύντομο χρονικό διάστημα, να τις χειριζόμαστε και να τις χρησιμοποιούμε για την καθοδήγηση της σκέψης και της δράσης μας.

Από την επίλυση ενός απλού μαθηματικού προβλήματος μέχρι την κατανόηση μιας σύνθετης πρότασης, η εργαζόμενη μνήμη αποτελεί τον αφανή αρχιτέκτονα της γνωστικής μας ικανότητας, επηρεάζοντας άμεσα τη μάθηση, τη λογική σκέψη και την καθημερινή μας λειτουργικότητα.

Η εργαζόμενη μνήμη λοιπόν, λειτουργεί ως ένας νοητικός "προσωρινός πίνακας" που πάνω του σημειώνουμε τις πληροφορίες που θέλουμε να συγκρατήσουμε για να επιλύσουμε προβλήματα και να καταλήξουμε σε συμπεράσματα.

Έρευνες έχουν δείξει ότι η Δυσλεξία, η Δυσαριθμησία και η ΔΕΠ-Υ συνδέονται στενά με ελλείμματα στην εργαζόμενη μνήμη, κάτι που οδηγεί σε δυσκολίες στην ανάγνωση, γραφή, κατανόησης μαθηματικών εννοιών και διατήρησης της προσοχής.

Στην καρδιά της εκπαιδευτικής διαδικασίας των μαθητών με ΕΜΔ βρίσκεται η ανάγκη για διαδραστικές δραστηριότητες που ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή. Χρειάζεται πάντα να αξιοποιούμε ή και να "κεντρίζουμε" την έμφυτη περιέργεια και την ανάγκη τους για εξερεύνηση. 

Έτσι όταν καταφέρνουμε μία άσκηση να χαρακτηρίζεται εύκολα και ως παιχνίδι τότε έχουμε πετύχει έναν βασικό παιδαγωγικό στόχο της εξατομικευμένης προσέγγισης!

Εδώ παρουσιάζουμε μία ειδικά σχεδιασμένη γλωσσική παιδαγωγική άσκηση που αξιοποιεί τη δυναμική των παζλ, που εκτός από την Εργαζόμενη μνήμη, ενισχύουν δεξιότητες όπως: οπτική αντίληψη, χωρική λογική, επίλυση προβλημάτων καθώς και λεπτή κινητικότητα.

Εκτυπώστε τις 3 ιστορίες παζλ εδώ

Τρόπος εφαρμογής 1:

Αρχικά το παιδί διαβάζει την ιστορία. Έπειτα κόβουμε τα κομμάτια του παζλ. Το παιδί ενώνει τα κομμάτια προσπαθώντας παράλληλα να θυμηθεί την ιστορία. Εάν χρειάζεται ανατροφοδότηση του διαβάζουμε πάλι την ιστορία εμείς.

Τρόπος εφαρμογής 2:

Τα κομμάτια του παζλ είναι ήδη κομμένα. Το παιδί ακούει την ιστορία και ενώνει τα κομμάτια της. Στο τέλος διαβάζει την ιστορία που έφτιαξε. Εδώ ενισχύουμε περισσότερο την ακουστική λεκτική μνήμη. 

Εκτυπώστε τις 3 ιστορίες παζλ εδώ

Τέλος ας αναφέρουμε μερικές ακόμα δεξιότητες που ενισχύονται με αυτή τη δραστηριότητα:

• Οπτική διάκριση
• Οπτικοχωρική αντίληψη
• Επιτελικές/εκτελεστικές λειτουργίες
• Λεπτή κινητικότητα
• Λογικός συσχετισμός
• Αναγνωστική ευχέρεια
• Αναγνωστική κατανόηση

Αν σας ενδιαφέρουν περισσότερες ασκήσεις με τη δυναμική των παζλ:

Το παζλ της ορθογραφίας! Ενίσχυση της Ορθογραφίας σε παιδιά Δυσλεξία

Οι κομμένες παράγραφοι! Αναγνωστική κατανόηση για παιδιά με Δυσλεξία

Παζλ με λέξεις! Ενίσχυση Οπτικής διάκρισης και Ανάγνωσης

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!

✺ Τρόποι συνεργασίας:

• Αν είστε ειδικοί θεραπευτές:
• Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.

• Αν είστε γονείς:

• Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.

• Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.

Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος

ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

email: amitrakaki@gmail.com

fb & instagram