Τι κάνουμε όταν το παιδί με Δυσλεξία έχει άγνωστες λέξεις;
Μια κύρια πηγή άγχους και δυσκολίας κατά την ανάγνωση κειμένου είναι οι άγνωστες λέξεις. Ο ικανός αναγνώστης έχει μάθει να ελέγχει παράλληλα με την ανάγνωση ποιες είναι οι λέξεις που δεν γνωρίζει και να καταφεύγει σε διορθωτικές τακτικές. Χρησιμοποιεί λεξικό, ρωτάει κάποιον άλλο να του εξηγήσει το νόημα της λέξης, αναλύει το νόημα της πρότασης και από τα συμφραζόμενα προσπαθεί να κατανοήσει τη σημασία της λέξης.
Τα παιδιά με δυσλεξία και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες δεν έχουν αυτοματοποιήσει τη χρήση τέτοιων στρατηγικών για αυτό ο παιδαγωγός μέσα από μια σαφή και άμεση διδασκαλία είναι απαραίτητο να σχεδιάσει ένα πρόγραμμα συστηματικής ανάπτυξης και κατανόησης λεξιλογίου.
Αυτό θα επιτευχθεί μέσα από την ανάγνωση κειμένων μέτριας δυσκολίας ακολουθώντας 10 αποτελεσματικές στρατηγικές:
1. Ο παιδαγωγός μπορεί αρχικά να διδάξει λέξεις που ξέρει ότι το παιδί θα συναντά συχνά και θα αποτελέσουν τη βάση για το άγνωστο λεξιλόγιο της χρονιάς.
2. Όταν εισάγεται μια νέα άγνωστη λέξη ο παιδαγωγός συνδέει τη λέξη με την προϋπάρχουσα γνώση του παιδιού. Μέσα από ερωτήσεις του τύπου: "Μήπως αυτή η λέξη σου θυμίζει κάποιο άλλο μάθημα;" "Μπορείς να περιγράψεις μια προσωπική σου εμπειρία που έχει σχέση με τη λέξη;" το παιδί παίρνει μέρος ενεργητικά στην κατανόηση των άγνωστων λέξεων και εξοικειώνεται με στρατηγικές που μπορεί να ακολουθήσει μόνο του στο μέλλον.
3. Μια άλλη τακτική είναι να δοθούν οι άγνωστες λέξεις πριν την ανάγνωση του κειμένου και να ζητήσουμε από το μαθητή να γράψει το νόημα τους. Μετά την ανάγνωση μπορεί να γίνει σύγκριση των απαντήσεων.
4. Όταν εξηγούμε μια άγνωστη λέξη δίνουμε βαρύτητα στην ιδιαίτερη σημασία της για να αποφύγουμε παρανοήσεις που οδηγούν σε γενικεύσεις πχ. για τη λέξη /νταλίκα/ θα πούμε ότι είναι ένα μεγάλο τροχοφόρο αλλά δεν είναι το ίδιο με ένα λεωφορείο
5. Δίνουμε ένα συνώνυμο στη θέση της λέξης που το παιδί δεν γνωρίζει για να κατανοήσει καλύτερα τη σημασία της πχ. αν έχουμε τη λέξη /ασφάλεια/ αντικαθιστούμε με τη λέξη προστασία
6. Χρησιμοποιούμε παράγωγα της άγνωστης λέξης για να συνδέσουμε την υπάρχουσα γνώση με τη νέα και για να κατοχυρώσουμε τη στρατηγική ότι "αν γνωρίζεις μια λέξη της ίδιας οικογένειας μπορείς να κατανοήσεις το νόημα και της δοσμένης λέξης" πχ. για τη λέξη /γιατρειά/ δίνουμε τις λέξεις γιατρός, γιατρεύω
7. Επεκτείνουμε τη χρήση της λέξης. Αν για το μαθητή η λέξη /τροφή/ είναι μόνο το φαγητό εξηγούμε ότι για κάποιον "τροφή" είναι και η γνώση.
8. Καλό είναι να διδάσκουμε τις 4-5 άγνωστες λέξεις που είναι σημαντικές για την κατανόηση του συγκεκριμένου κειμένου για να μην υπάρχει υπερφόρτωση πληροφοριών.
9. Για κάθε άγνωστη λέξη που έμαθε ο μαθητής ο παιδαγωγός ζητά να σχηματίσει από μια προφορική πρόταση ώστε να γίνει σαφές πως έχει ξεκαθαρίσει το νόημα της λέξης.
10. Τέλος μπορεί να γίνει χρήση κάποιας από τις άγνωστες λέξεις ως συνώνυμη σε κείμενα ή ασκήσεις που έχει ήδη κάνει ο μαθητής. Έτσι αν για παράδειγμα το παιδί έχει απαντήσει γραπτά σε κάποια ερώτηση ή έχει γράψει πρόσφατα μια παράγραφο/έκθεση μπορούμε να ανατρέξουμε και να του ζητήσουμε να αντικαταστήσει τη λέξη που έχει χρησιμοποιήσει με αυτή που μόλις έμαθε πχ. /οικείος/ αντί για γνωστός.
Όλες αυτές οι στρατηγικές βασίζονται στην αρχή ότι το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζεται σαφήνεια στη διδασκαλία του. Έρευνες έχουν δείξει ότι η απλή εκμάθηση νέων λέξεων δε σχετίζεται άμεσα με τη βελτίωση του λεξιλογίου και της αναγνωστικής κατανόησης σε παιδιά με δυσλεξία και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.
Βασισμένο και στο βιβλίο: Μαθησιακές δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη, Σουζάνα Παντελιάδου
5. Δίνουμε ένα συνώνυμο στη θέση της λέξης που το παιδί δεν γνωρίζει για να κατανοήσει καλύτερα τη σημασία της πχ. αν έχουμε τη λέξη /ασφάλεια/ αντικαθιστούμε με τη λέξη προστασία
6. Χρησιμοποιούμε παράγωγα της άγνωστης λέξης για να συνδέσουμε την υπάρχουσα γνώση με τη νέα και για να κατοχυρώσουμε τη στρατηγική ότι "αν γνωρίζεις μια λέξη της ίδιας οικογένειας μπορείς να κατανοήσεις το νόημα και της δοσμένης λέξης" πχ. για τη λέξη /γιατρειά/ δίνουμε τις λέξεις γιατρός, γιατρεύω
7. Επεκτείνουμε τη χρήση της λέξης. Αν για το μαθητή η λέξη /τροφή/ είναι μόνο το φαγητό εξηγούμε ότι για κάποιον "τροφή" είναι και η γνώση.
8. Καλό είναι να διδάσκουμε τις 4-5 άγνωστες λέξεις που είναι σημαντικές για την κατανόηση του συγκεκριμένου κειμένου για να μην υπάρχει υπερφόρτωση πληροφοριών.
9. Για κάθε άγνωστη λέξη που έμαθε ο μαθητής ο παιδαγωγός ζητά να σχηματίσει από μια προφορική πρόταση ώστε να γίνει σαφές πως έχει ξεκαθαρίσει το νόημα της λέξης.
10. Τέλος μπορεί να γίνει χρήση κάποιας από τις άγνωστες λέξεις ως συνώνυμη σε κείμενα ή ασκήσεις που έχει ήδη κάνει ο μαθητής. Έτσι αν για παράδειγμα το παιδί έχει απαντήσει γραπτά σε κάποια ερώτηση ή έχει γράψει πρόσφατα μια παράγραφο/έκθεση μπορούμε να ανατρέξουμε και να του ζητήσουμε να αντικαταστήσει τη λέξη που έχει χρησιμοποιήσει με αυτή που μόλις έμαθε πχ. /οικείος/ αντί για γνωστός.
Όλες αυτές οι στρατηγικές βασίζονται στην αρχή ότι το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζεται σαφήνεια στη διδασκαλία του. Έρευνες έχουν δείξει ότι η απλή εκμάθηση νέων λέξεων δε σχετίζεται άμεσα με τη βελτίωση του λεξιλογίου και της αναγνωστικής κατανόησης σε παιδιά με δυσλεξία και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.
Βασισμένο και στο βιβλίο: Μαθησιακές δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη, Σουζάνα Παντελιάδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Θα χαρώ να έχω σχόλια σας!