Γνωρίζεις ότι;











 

Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!



✺ Τρόποι συνεργασίας:

  • Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ 

  • Αν είστε ειδικοί θεραπευτές! 
    • Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.




  • Αν είστε γονείς! 
    • Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.



  • Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.


Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com

40 προφορικές ασκήσεις! Προσληπτική ικανότητα του προφορικού λόγου!


προφορικός, λόγος, δυσλεξία, ασκήσεις, ροζ
Οµιλία, ραδιόφωνο, ανακοινώσεις σε σταθµούς, αεροδρόμια, μέσα μεταφοράς, διάλογοι!

Όλα τα παραπάνω αναφέρονται σε συνηθισμένες περιστάσεις ακρόασης. Σε όλες, ο ακροατής χρειάζεται να προσλάβει και να κατανοήσει τα μηνύματα και τις πληροφορίες που μεταδίδονται μέσω του προφορικού λόγου. 

Για να γίνει πετυχημένα η διαδικασία της πρόσληψης παίρνουν μέρος και εμπλέκονται μεταξύ τους σωματικές και διανοητικές, ψυχολογικές διεργασίες. Τέτοιες είναι η ακοή, η ακουστική μνήμη, η φωνητική αποκωδικοποίηση, η προσοχή, η κατανόηση και η ερμηνεία του μηνύματος. Επίσης, ο ακροατής μπορεί να είναι παθητικός πχ. ακρόαση ραδιοφωνικής εκπομπής ή να χρειάζεται να ανταποκριθεί και να συμμετέχει πχ. διάλογος. Τέλος, παράλληλα με τις προφορικές πληροφορίες, μεταδίδονται και παραγλωσσικά στοιχεία όπως εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες, επιτονισμός, ύφος, χρωματισμός φωνής τα οποία και αυτά μεταφέρουν πληροφορίες προς επεξεργασία που ο ακροατής χρειάζεται να ερμηνεύσει.

Τι γίνεται με τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες;

Μέσα στα προγράμματα παρέμβασης ο ειδικός παιδαγωγός χρειάζεται να συμπεριλάβει ένα δομημένο ρεπερτόριο προφορικών ασκήσεων για την ανάπτυξη της συνειδητής ακρόασης των μαθητών με ΕΜΔ. Αυτό σημαίνει ότι ο μαθητής εξασκείται στην ακουστική μνήμη και προσοχή, δεξιότητες που είναι εξαιρετικά σημαντικές στην ανάπτυξη, βελτίωση και αναβάθμιση του προφορικού και γραπτού λόγου.

Θα χωρίσουμε τις ασκήσεις πρόσληψης του προφορικού λόγου σε ασκήσεις που ενισχύουν:

  • ακρόαση, ακουστική μνήμη-προσοχή, φωνητική επεξεργασία
  • κατανόηση λέξεων
  • κατανόηση προτάσεων
  • γενική κατανόηση προφορικού λόγου

Μη λεκτικοί ήχοι

Σε αυτή την άσκηση το παιδί ακούει ήχους που δεν είναι λεκτικοί. 

Ως μη λεκτικούς ήχους εννοούμε:
  • ζώα
  • μουσικά όργανα
  • καιρικά φαινόμενα
  • καθημερινή ζωή (σειρήνα, τηλέφωνο, κόρνα, φρενάρισμα, καζανάκι, νερό που τρέχει κλπ.)
  • ήχοι που κάνουμε με το σώμα μας (παλαμάκια, σφύριγμα, φύσημα, βήχας, χασμουρητό κλπ.)
Στόχοι:
  • Αναγνωρίζει κάθε φορά αυτό που ακούει (πχ. με γυρισμένη πλάτη ακούει τους ήχους που κάνει ο ειδικός παιδαγωγός με το σώμα του και ονοματίζει τους ήχους)
  • Απομνημονεύει τους ήχους και επαναλαμβάνει χωρίς σειρά
  • Επαναλαμβάνει με τη σειρά
  • Του ζητείται να πει τι άκουσε 1ο, 3ο, τελευταίο κλπ.
  • Του ζητείται να πει τι άκουσε πριν από τον τρίτο ήχο κλπ.
Εναλλακτικά όλες αυτές οι ασκήσεις μπορούν να γίνουν και από το παιδί προς τον παιδαγωγό πχ. το παιδί αναπαράγει ήχο από μουσικό όργανο και ο παιδαγωγός χωρίς να βλέπει το αναγνωρίζει.

Φωνολογική ενημερότητα

Η έκφραση του προφορικού λόγου γίνεται μέσα από το συγκερασμό των ήχων της γλώσσας σε συλλαβές και λέξεις. Επομένως ο μαθητής που εμφανίζει δυσκολίες στη φωνολογική του επίγνωση είναι ευνόητο να δυσκολεύεται στην ακρόαση του προφορικού λόγου με καθαρότητα. Αυτό το έλλειμμα στη φωνολογική επάρκεια επηρεάζει τη σημασιολογία και άρα κατανόηση του προφορικού μηνύματος.

Εδώ είναι κατάλληλες όλες οι ασκήσεις που γίνονται στα πλαίσια της φωνολογικής ενημερότητας για την ανάλυση των λέξεων σε φωνήματα, τη σύνθεση των φωνημάτων σε λέξεις, την αναγνώριση της θέσης του φωνήματος, το χειρισμό των φωνημάτων κλπ.

Ασκήσεις για Φωνολογική ενημερότητα μπορείτε να βρείτε εδώ.


Κατανόηση λέξεων

Σε αυτή την κατηγορία των ασκήσεων πρέπει να συμπεριλάβουμε λέξεις που είναι Ουσιαστικά, Ρήματα, Επίθετα, Επιρρήματα.

Ουσιαστικά:

Για την προφορική κατανόηση των λέξεων που είναι Ουσιαστικά οι ασκήσεις που μπορούν να γίνουν:
  • Ακούει λέξεις και αναγνωρίζει ποιες απο αυτές είναι: πράγματα, μέρη, ζώα, χώρες, ποτάμια, επαγγελματίες, φαγητά κλπ.
  • Ακούει λέξεις και αναγνωρίζει ποιες απο αυτές δεν είναι Ουσιαστικά
  • "Τι έβαλα στο πιάτο μου;" : το παιδί ακούει τι έβαλε κάποιος στο πιάτο του και αναγνωρίζει αν αναφερόμαστε σε πρωινό, μεσημεριανό, σνακ, πάρτι, γιορτή, Χριστούγεννα, Πάσχα κλπ.
  • Ακούει λέξεις σχετικές με κάποιο θέμα και αναγνωρίζει για ποιο θέμα μιλάμε πχ. ανακύκλωση, δάσος, φιλία, επικαιρότητα-ειδήσεις, διατροφή, αθλητισμό κλπ. Στις πιο μικρές ηλικίες τα θέματα ξεκινούν με καηγορίες θεμάτων όπως: τρόφιμα, ρούχα, ζώα της ζούγκλας κλπ.
  • "Το κουτί με τα αντικείμενα!": ο παιδαγωγός ονομάζει τα αντικείμενα και το παιδί επιλέγει και τα βάζει όσο πιο γρήγορα μπορεί στο κουτί. Μπορεί να γίνει και το αντίθετο.
Σε όλες τις ασκήσεις το παιδί ελεύθερα μπορεί να χρησιμοποιεί όλα τις πτώσεις, αριθμούς των ουσιαστικών.

Ασκήσεις για τα Ουσιαστικά μπορείτε να βρείτε εδώ.

Ρήματα:

Για την προφορική κατανόηση των λέξεων που είναι Ρήματα οι ασκήσεις που μπορούν να γίνουν:
  • Με παντομίμα ο παιδαγωγός δείχνει την ενέργεια του κάθε ρήματος και το παιδί το αναγνωρίζει. Μπορεί να γίνει και με αντίθετους ρόλους.
  • Κουκλοθέατρο: η παραπάνω άσκηση μέσα από μαριονέτες ή γαντόκουκλες
  • Εικόνες ή βιβλία με εικόνες πχ. παραμύθια και το παιδί ονομάζει τις ενέργειες που βλέπει (τα Ρήματα) 
  • Τι έκανες σήμερα;: ονομάζει τις ενέργειες που έκανε
Σε όλες τις ασκήσεις το παιδί ελεύθερα μπορεί να χρησιμοποιεί όλα τα πρόσωπα, χρόνους των ρημάτων.

Ασκήσεις για τα Ρήματα μπορείτε να βρείτε εδώ.

Επίθετα:

Για την προφορική κατανόηση των λέξεων που είναι Επίθετα οι ασκήσεις που μπορούν να γίνουν:
  • Πώς είναι και Πώς δεν είναι; : βάζουμε ένα ουσιαστικό και λέμε Πώς είναι και Πώς δεν είναι πχ. /περιστέρι/ είναι μικρό και δεν είναι μοβ κλπ.
  • Βάζουμε στο κέντρο ένα αντικείμενο και γύρω γύρω εικόνες ή λέξεις που το περιγράφουν
  • Λέμε επίθετα για κάποιο ουσιαστικό και το παιδί μαντεύει ποιο είναι
  • Καλά και κακά επίθετα! : για ένα ουσιαστικό ποια καλά και ποια ¨κακά¨ επίθετα μπορούμε να πούμε πχ. μια πωλήτρια μπορεί να είναι συμπαθητική ή αγενής κλπ.
  • Χωρίζουμε σε κατηγορίες: το παιδί ακούει επίθετα και λέει ποιο χαρακτηριστικό αναλύουμε πχ. μικρό-μεγάλο → μέγεθος κλπ.
  • Επίθετα και αισθήσεις!: δίνουμε ένα αντικείμενο ή εικόνα και λέμε επίθετα που αντιστοιχούν σε μια ή περισσότερες αισθήσεις πχ. /τούρτα/: γεύση → γλυκιά αφή → μαλακή κλπ.
 Ασκήσεις για τα Επιθετα μπορείτε να βρείτε εδώ.

Επιρρήματα:

Για την προφορική κατανόηση των λέξεων που είναι Επιρρήματα οι ασκήσεις που μπορούν να γίνουν:
  • Απαντάει στο Πότε, Πού, Πώς, Πόσο μέσα από ερωτήσεις σχετικά με εικόνες που βλέπει πχ. Πώς πηγαίνει το αυτοκίνητο; (αργά, γρήγορα, επικίνδυνα κλπ.)
  • Δίνουμε οδηγίες και εκτελεί πχ. βάλε πάνω στο τραπέζι το ποτήρι, άνοιξε την πόρτα απότομα, κάθε φορά λέει ποιο είναι το επίρρημα που άκουσε
  • Αναγνωρίζει τη σωστή εικόνα ανάλογα με την περιγραφή που δίνουμε πχ. Το αγόρι βρίσκεται ανάμεσα σε δυο κορίτσια.
 Ασκήσεις για τα Επιρρήματα μπορείτε να βρείτε εδώ.


Αντίθετα - Συνώνυμα

Για τα Αντίθετα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εικόνες που δείχνουν την αντίθετη έννοια πχ. ήλιος-φεγγάρι.

Για τα συνώνυμα, που είναι πιο δύσκολο να τα διαχειριστούμε και να τα δείξουμε σε εικόνες, μπορούμε να ξεκινήσουμε με συγκεκριμένα ουσιαστικά που θα συνοδεύονται από εικόνες πχ. πανωφόρι-μπουφάν και έπειτα να προχωρήσουμε σε ρήματα πχ. περπατάω-βαδίζω και πιο αφηρημένα ουσιαστικά πχ. ηρεμία-γαλήνη.

 Ασκήσεις για τα Συνώνυμα - Αντίθετα μπορείτε να βρείτε εδώ.


Κατανόηση προτάσεων
  • Δίνουμε εικόνες και λέμε μια πρόταση για την κάθε μία. Το παιδί επιλέγει τη σωστή.
  • Ημιτελείς προτάσεις: ξεκινάει μια πρόταση το παιδί και την ολοκληρώνουμε εμείς. Το παιδί αναγνωρίζει αν βγάζει νόημα η συνέχεια που δώσαμε ή όχι.
  • Ξεφυλλίζουμε ένα παραμύθι ή βιβλίο και σε κάθε σελίδα που έχει εικόνα λέμε μια πρόταση. Το παιδί αναγνωρίζει αν η πρόταση ταιριάζει με την εικόνα ή όχι.
  • Λέμε μια ιστορία που έχει χρονικά λάθη ή λάθη αλληλουχίας των γεγονότων πχ. Χθες θα πάω να πάρω το τρένο για να φύγω κλπ. Το παιδί αναγνωρίζει τα λάθη που ακούει.
  • Δίνουμε οδηγίες που πρέπει να εκτελέσει. Σταδιακά δυσκολεύουμε τις οδηγίες με πιο σύνθετες προτάσεις και περισσότερες πληροφορίες.
  • Περιγράφουμε όχι μόνο συγκεκριμένα ουσιαστικά αλλά και ρήματα ή αφηρημένα ουσιαστικά και το παιδί πρέπει να αναγνωρίσει τη λέξη. Για παράδειγμα: Μετακινούμαι γρήγορα από σημείο σε σημείο (τρέχω) κλπ.
 Ασκήσεις για προτάσεις μπορείτε να βρείτε εδώ.


Διάφορες μορφές προφορικού λόγου

Με αυτές τις ασκήσεις το παιδί έρχεται σε επαφή με διάφορες μορφές προφορικού λόγου. 
  • Το παιδί ακούει διάφορες μορφές προφορικού-ομιλούμενου λόγου και θα πρέπει κάθε φορά να αναγνωρίσει τη μορφή της πχ. εκπομπή ραδιοφώνου, ταινία, διαφημίσεις, δελτίο ειδήσεων, δελτίο καιρού, επίσημη ομιλία, διάλογο, γράμμα κλπ.
  • Διαφημίσεις! Το παιδί ακούει την περιγραφή από τον παιδαγωγό ή μια πραγματική διαφήμιση και πρέπει να βρει το προϊόν πχ. σαμπουάν, παγωτό, παιχνίδι, ταξίδι, αυτοκίνητο κλπ.
  • Σκιτσάρουμε! Ακούει οδηγίες για το πώς να φτιάξει ένα απλό σκίτσο και εκτελεί τις οδηγίες πχ. ένα όρθιο μικρό ορθογώνιο, έναν κόκκινο κύκλο, μια κάθετη (όρθια) χοντρή γραμμή κλπ.
  • Ακούει μια ιστορία και απαντάει σε ερωτήσεις: Πού, Ποιοι, Πότε, Γιατί, Πώς κλπ.
  • Έχει μπροστά του εικόνες με αρκετές οπτικές πληροφορίες. Για την κάθε μια κάνουμε μια περιγραφή. Το παιδί καταλαβαίνει τι από αυτά που λέμε δεν ταιριάζει στην εικόνα.
  • Ακούει μια ιστορία και διαλέγει από τις φράσεις που έχουμε γράψει ποιες είναι αυτές που ταιριάζουν στην ιστορία.
  • Προφορικοί τίτλοι! Διαβάζουμε μια ιστορία και δίνουμε 3 προφορικές επιλογές τίτλου ή ακόμα και κεντρικής ιδέας για να διαλέξει την κατάλληλη.
Οι ασκήσεις βελτίωσης της πρόσληψης του προφορικού λόγου είναι απαραίτητες και εξαιρετικά σημαντικές σε ένα πρόγραμμα παρέμβασης καθώς είναι η βάση για να πετύχουμε την αναβάθμιση της κατανόησης του γραπτού λόγου.

Δείτε το video στο instagram:




Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!



✺ Τρόποι συνεργασίας:

  • Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ 

  • Αν είστε ειδικοί θεραπευτές! 
    • Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.




  • Αν είστε γονείς! 
    • Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.



  • Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.


Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com

Τονισμός με Lego! Ο τονισμός σαν παιχνίδι για τις μαθησιακές δυσκολίες!



Στην επιστήμη της Γλωσσολογίας ο τόνος εκφράζεται σαν ένα σημάδι που τοποθετείται πάνω από ένα γράμμα και δίνει φωνητικές πληροφορίες 
για την προφορά του.

Στην ελληνική γλώσσα ο τονισμός είναι δυναμικός και συνοδεύει τη γραφή των λέξεων, ενώ διέπεται από συγκεκριμένους κανόνες πχ. τοποθετείται πάνω από φωνήεντα, στα κεφαλαία μπαίνει πάνω αριστερά, τονίζονται όλες οι 2βες, 3βες, 4βες, πολυσύλλαβες λέξεις αλλά και κάποιες μονοσύλλαβες σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (πώς, πού, ή) κλπ.

Τι ισχύει όμως για το παιδί με Δυσλεξία και Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες;

Πολλές φορές ο αναγνώστης με ΕΜΔ δεν τονίζει σωστά κατά την ανάγνωση του είτε γιατί δε γνωρίζει πού τονίζεται η λέξη που διαβάζει είτε γιατί δεν την αναγνωρίζει, είναι σαν να τη "βλέπει για πρώτη φορά". Αυτό οφείλεται στις γνωστές δυσκολίες της ακουστικής διάκρισης που πολλές φορές συνυπάρχουν με δυσκολίες στην εικόνα των λέξεων.

Γιατί είναι σημαντικό να εκπαιδευτεί στον τονισμό;

Ο τονισμός στην Ελληνική γλώσσα συνδέεται άμεσα με τη σημασιολογία (λάδια-λαδιά) αλλά και την ορθογραφία των λέξεων (παίρνω-περνώ). Έτσι, αν ο μαθητής με ΕΜΔ δεν αναπτύξει μια βασική ευαισθησία στη διαδικασία του τονισμού τότε αυτή η αδυναμία θα κοστίζει συχνά σε κατανόηση κατά την ανάγνωση κειμένων. 

Για να ενισχύσουμε την τονική διαδικασία έχουμε δείξει την εισαγωγική άσκηση "Με τα μάτια στον τόνο" ενώ έχουν δημοσιευτεί και μέθοδοι για να οπτικοποιηθεί η δυναμικότητα του τονισμού, να δείξουμε δηλαδή τι σημαίνει ότι η τονισμένη συλλαβή χρειάζεται να προφερθεί με μεγαλύτερη ένταση από τις άλλες, όπως γίνεται στη μέθοδο "Ποιος θα ανέβει το σκαλοπάτι;" ή όπως φαίνεται στο άρθρο "Ας τον πάρει το μπαλόνι"!

Για την ενίσχυση της ενέργειας του τονισμού εργαστήκαμε και σε αυτό το άρθρο.

Παρουσιάζουμε ένα ευχάριστο παιχνίδι τονισμού με Lego!

Υλικά: Lego, μαρκαδόρος

Αρχικά γράφουμε σε Lego λέξεις των οποίων τον τονισμό θέλουμε να βελτιώσουμε. Οι λέξεις μπορεί να έχουν ποικιλία στη φωνοτακτική δομή πχ. 2βες /σφ/, 3βες /σσφ/, λέξεις με τελικό /ς/ αλλά και λέξεις που χρειάζεται να γενικευτεί κάποιος κανόνας όπως ο τονισμός των 2φων φωνηέντων.

Έπειτα σε ένα μονό Lego γράφουμε τον τόνο.

Το παιδί έχει τη λέξη μπροστά του, διαβάζει φωναχτά ή σιωπηρά και βάζει τον τόνο στη σωστή θέση.






Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!



✺ Τρόποι συνεργασίας:

  • Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ 

  • Αν είστε ειδικοί θεραπευτές! 
    • Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.




  • Αν είστε γονείς! 
    • Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.



  • Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.


Άσπα Μητρακάκη

Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com

Dyslexia tip της ημέρας! Για την αναγνωστική ροή!

tip, δυσλεξία, ανάγνωση, ροή

[...] η ενδυνάμωση της αναγνωστικής ευχέρειας και κατανόησης των μαθητών είναι ζήτημα μεγάλης σπουδαιότητας και το σχολείο μέσω της διδασκαλίας των δεξιοτήτων αυτών, αποτελεί κορυφαίο παράγοντα υποστήριξης των δικαιωμάτων των παιδιών (Τζιβινίκου, 2018).

Ως αναγνωστική ευχέρεια εννοούμε τη δυνατότητα του αναγνώστη να πραγματοποιεί φωναχτή ανάγνωση με άνεση, ταχύτητα, χωρίς λάθη, χρησιμοποιώντας τα σημεία στίξης και χρωματίζοντας τη φωνή του. 

Έχουμε δημοσιεύσει αρκετές μεθόδους και ασκήσεις για την ενίσχυση της αναγνωστικής αποκωδικοποίησης και ευχέρειας.

Σε αυτό το Dyslexia Tip αναφέρουμε πολύ σύντομα πώς μπορεί ο παιδαγωγός να ρυθμίσει την αναγνωστική συμπεριφορά του παιδιού με αναγνωστικές δυσκολίες ώστε να πετύχει, ο μαθητής να μη διαπερνά τις λέξεις με άναρχο ρυθμό.



Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!



✺ Τρόποι συνεργασίας:

  • Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ 

  • Αν είστε ειδικοί θεραπευτές! 
    • Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.




  • Αν είστε γονείς! 
    • Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.



  • Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.


Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com

Πώς θα βρω την απάντηση; 9 βήματα επεξεργασίας κειμένων στη Δυσλεξία!

κείμενο, επεξεργασία, βήματα, δυσλεξία
 "Τα ευρήματα των σύγχρονων ερευνών παρέμβασης υπογραμμίζουν ότι η αναγνωστική κατανόηση των "φτωχών" αναγνωστών βελτιώνεται δραματικά μετά τη διδασκαλία στρατηγικών (Palincsar & Brown, 1984)"( Μαθησιακές δυσκολίες και εκπαιδευτική πράξη, Σουζάνα Παντελιάδου)

Μια από τις πιο συνηθισμένες αδυναμίες που εκδηλώνεται σε παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες είναι η αδυναμία να ακολουθούν με επιτυχία το νόημα του κειμένου όσο διαβάζουν. Έτσι, όταν χρειάζεται ο μαθητής να απαντήσει σε ερωτήσεις κατανόησης είτε καταναλώνει αρκετό χρόνο σε επαναληπτικές αναγνώσεις είτε καταφεύγει σε πρόχειρες και ελλιπείς απαντήσεις που δεν αντιπροσωπεύουν το γενικό επίπεδο αντίληψης του.

Το αναγνωστικό άγχος και η υπερπροσπάθεια να αναγνωρίσουν και να αποκωδικοποιήσουν τις λέξεις οδηγεί σε μειωμένη ενσυνείδητη προσπάθεια για συγκέντρωση στο νόημα του περιεχομένου.

Πώς θα βοηθήσω τον μαθητή με ΕΜΔ να εντοπίζει τις απαντήσεις στις ερωτήσεις ενός κειμένου;

Αυτό που διαφεύγει σε μεγάλο βαθμό σε έναν αδύναμο αναγνώστη είναι η γνώση της δομής των κειμένων. Δεν έχουν επίγνωση του τρόπου που αναπτύσσονται οι πληροφορίες μέσα στο κείμενο. Ποιες αναφέρονται στην αρχή, στη μέση, στο τέλος. Επίσης δεν θυμούνται μεγάλο μέρος από το περιεχόμενο, ενώ συγκρατούν αποσπασματικές πληροφορίες. 

Έτσι αναδεικνύεται η ανάγκη να διδάξουμε το πώς δομείται ενα κείμενο. Να "ανοίξουμε τα μάτια" του παιδιού με ΜΔ για το πως κατανέμονται οι πληροφορίες μέσα σε αυτό ώστε να μπορεί να οργανώσει πιο αποτελεσματικά την αναζήτηση τους. 

Αν για παράδειγμα πρέπει να επεξεργαστούμε ένα κείμενο αφήγησης διδάσκουμε ότι οι πληροφορίες οργανώνονται:

  • στην αρχή: πότε, πού, ποιοι 
  • στη μέση: χρονική αλληλουχία γεγονότων, η εξέλιξη κλπ.
  • στο τέλος: συμπέρασμα κλπ.
Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε στην επεξεργασία του κειμένου για τις ερωτήσεις κατανόησης;

9 Βήματα επεξεργασίας
  • Τίτλος: από τον τίτλο δίνει πιθανές απαντήσεις για το θέμα του κειμένου
  • Αρίθμηση παραγράφων
  • Ανάγνωση κάθε παραγράφου
  • Χωρισμός παραγράφου σε 3 μέρη: αρχή, μέση, τέλος
  • Αναφέρει τι λέει κάθε τέτοιο μέρος: πλαγιότιτλος όπου χρειάζεται για καλύτερη οργάνωση των πληροφοριών
  • Ανάγνωση ερωτήσεων: είμαστε σίγουροι ότι κατανοεί πλήρως την κάθε ερώτηση
  • Στην αρχή δείχνουμε πώς χρησιμοποιούμε όλες αυτές τις σημειώσεις που κάναμε πάνω στο κείμενο, πχ. στην ερώτηση Πώς ξεκίνησαν τα προβλήματα για τον ήρωα της ιστορίας; δείχνουμε βήμα βήμα πού θα αναζητήσουμε την απάντηση.
  • Υπογραμμίζει την απάντηση
  • Άγνωστες λέξεις: ακολουθούμε κάποιες από τις στρατηγικές για το χειρισμό του άγνωστου λεξιλογίου.

Σταδιακά συμμετέχουμε λιγότερο στη διαδικασία όσο το παιδί προσανατολίζεται όλο και πιο πετυχημένα μέσα στο κείμενο.

Αυτές οι στρατηγικές ανάλυσης και επεξεργασίας έχουν έναν τονισμένο μεταγνωστικό χαρακτήρα και βοηθούν πάρα πολύ στην ανάπτυξη της αναγνωστικής ωριμότητας του παιδιού και γίνεται ένας αναγνώστης που αποκτά όλο και μεγαλύτερη συνείδηση της αρχιτεκτονικής των κειμένων. 

Για αυτό και είναι εξαιρετικά σημαντικό ο μαθητής με ΕΜΔ να έρθει σε επαφή με όλα τα είδη κειμένων. Μερικά από αυτά είναι:
  • αφήγηση
  • περιγραφή
  • διήγηση
  • ποίημα
  • γράμμα
  • ανακοίνωση
  • διαφήμιση
  • άρθρο
  • ομιλία
  • αγγελία
  • συνέντευξη
  • συνταγή
  • οδηγίες: κατασκευής, παιχνιδιού κλπ.
  • ημερολόγιο
  • περίληψη: βιβλίου, ταινίας 
  • κόμικ



Για περισσότερες στρατηγικές κατανόησης μπορείτε να διαβάσετε:




Δείτε τα 9 βήματα σε video:




Αν αναζητάτε έναν τρόπο συνεργασίας ενημερωθείτε και μη διστάσετε να επικοινωνήσετε!



✺ Τρόποι συνεργασίας:

  • Ενημερωθείτε για τα Μαθήματα Ειδικής Αντιμετώπισης Δυσλεξίας at home εδώ 

  • Αν είστε ειδικοί θεραπευτές! 
    • Κλικ στην εικόνα τις για εποπτείες εξ αποστάσεως σε ειδικούς παιδαγωγούς.




  • Αν είστε γονείς! 
    • Κλίκ στην εικόνα για την παρέμβαση εξ αποστάσεως σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες.



  • Κλικ στην εικόνα για τις εποπτείες εξ αποστάσεως σε γονείς.


Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός - Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com