Dyslexia at home: Γνωρίζεις ότι; Μέθοδος SQ3R

Συνειδητή ανάγνωση

Η συνειδητή ανάγνωση μετατρέπει την ανάγνωση σε μια πιο οργανωμένη, στοχευμένη και αποδοτική εμπειρία. Η μέθοδος SQ3R είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά μοντέλα για να επιτευχθεί αυτό, προσφέροντας μια συγκεκριμένη πορεία που ενισχύει τόσο την κατανόηση όσο και τη μνήμη.

Η μέθοδος αυτή δεν αφορά απλώς το «διάβασμα», αλλά το πώς ο μαθητής προσεγγίζει το κείμενο, δημιουργώντας ενεργή αλληλεπίδραση με το υλικό.

Επισκόπηση (Survey)

Σε πρώτο στάδιο, ο μαθητής κάνει μια γενική επισκόπηση του κειμένου: παρατηρεί τίτλους, υπότιτλους, εικόνες, λεζάντες και εισαγωγικές παραγράφους.

Αυτό βοηθά:

στη δημιουργία ενός νοητικού πλαισίου,
στη μείωση της αβεβαιότητας που μπορεί να προκαλεί ένας μεγάλος όγκος κειμένου,
στην καλύτερη προετοιμασία του εγκεφάλου για όσα θα ακολουθήσουν.

Για τους εφήβους με δυσλεξία, αυτή η «προθέρμανση» μπορεί να μειώσει το άγχος και να καταστήσει την ανάγνωση πιο διαχειρίσιμη.

Αυτοερωτήσεις (Question)

Η διατύπωση ερωτήσεων πριν από την ανάγνωση ενθαρρύνει τον μαθητή να αναζητήσει νοήματα και όχι απλώς να αποκωδικοποιήσει λέξεις.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

«Τι θέλει να εξηγήσει αυτό το κεφάλαιο;»
«Ποιο είναι το βασικό μήνυμα της παραγράφου;»
«Πώς συνδέεται αυτό με αυτά που ήδη γνωρίζω;»

Η διαδικασία των ερωτήσεων υποστηρίζει την ενεργή συγκέντρωση, κάτι που αποτελεί συχνή δυσκολία για μαθητές με δυσλεξία.

Αναλυτικά η τεχνική εδώ.

Ανάγνωση (Read)

Στο στάδιο της ανάγνωσης, ο μαθητής προσεγγίζει το κείμενο με συγκεκριμένους στόχους, αφού οι ερωτήσεις έχουν ήδη «ανοίξει» νοητικά μονοπάτια.

Αυτό μειώνει το αίσθημα κόπωσης που προκαλεί η ανάγνωση και βοηθά στη συγκράτηση των ουσιαστικών σημείων.

Απαγγελία/Ανάκληση (Recite)

Μετά την ανάγνωση μιας ενότητας, ο μαθητής προσπαθεί να ανακαλέσει ή να εξηγήσει με δικά του λόγια τι διάβασε.
Αυτό μπορεί να γίνει:

προφορικά,
γραπτά σε σύντομες σημειώσεις,
ή μέσω ενός μικρού λεκτικού «περίληψης».

Η φάση αυτή ενισχύει τη μακροπρόθεσμη μνήμη και δίνει άμεσο ανατροφοδοτικό έλεγχο: κατάλαβε πραγματικά το περιεχόμενο;

Ανασκόπηση (Review)

Το τελευταίο στάδιο αφορά μια σύντομη επανάληψη των βασικών εννοιών. Ο μαθητής επιστρέφει στις σημειώσεις του, ξαναβλέπει τις ερωτήσεις και επιβεβαιώνει ότι έχει απαντήσει σε όλες.

Η ανασκόπηση βοηθά να σταθεροποιηθεί η πληροφορία στο μυαλό και λειτουργεί ως γέφυρα για μελλοντικά μαθήματα.

Γιατί είναι σημαντική η συνειδητή ανάγνωση για παιδιά και εφήβους με δυσλεξία;

Προσφέρει μια συγκεκριμένη, βήμα-βήμα διαδικασία, που μειώνει την αίσθηση χάους.
Μετατρέπει την ανάγνωση σε ενεργή συμμετοχή, όχι απλή αποκωδικοποίηση κειμένου.
Ενισχύει τις δεξιότητες κατανόησης, κάτι που συχνά αποτελεί πρόκληση για δυσλεκτικούς μαθητές.
Βοηθά στη συγκράτηση των γνώσεων, αξιοποιώντας τη δύναμη της επανάληψης και της αυτοεξήγησης.
Κάνει την καθημερινή μελέτη πιο οργανωμένη και λιγότερο κουραστική.

Η συγκεκριμένη μέθοδος μοιάζει με τη μέθοδο πρόβλεψης περιεχομένου, διάγραμμα KWL, που την έχουμε αναλύσει εδώ.

Η μέθοδος SQ3R, λοιπόν, δεν είναι απλώς μια τεχνική ανάγνωσης, αλλά ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο που μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο οι δυσλεκτικοί έφηβοι διαχειρίζονται τη μελέτη των μαθημάτων τους.